Tribina „Republika Srpska – četvrt veka istorije“ održana je u ponedeljak, 23. aprila u Klubu „Tribina mladih“ Kulturnog centra Novog Sada. Autor i predavač bio je msr Ognjen Karanović, istoričar, a gost tribine bio je msr Srđan Graovac, takođe istoričar.
Na početku tribine, brojnoj okupljenoj publici, Graovac je predstavio sveobuhvatnu analizu istorijskih stanja i procesa koji su doveli do nestanka Druge Jugoslavije i početka tragičnih ratova za jugoslovensko nasleđe. Činjenica je da je u tim ratovima srpski narod pretrpeo velike gubitke – i demografske i ekonomske.
Graovac je, međutim, naglasio da to pitanje sada ne vredi postavljati. RS je ono što smo, u tom turbulentnom vremenu, uspeli da dobijemo i naša je dužnost da je čuvamo i afirmišemo.
Na početku svog obraćanja, Karanović je podsetio da je Dejtonskim mirovnim sporazumom (1995) postignut preko potrebni mir na prostorima Bosne i Hercegovine, koja je u plamenu građanskog, međuverskog i međuetničkog oružanog sukoba, rasplamsanog 1992., bila praktično uništena.
Time je međunarodna zajednica priznala postojanje Republike Srpske, mlade države srpskog naroda i svih nacionalnih zajednica i građana koji u njoj žive, a koja je nastala u drugoj godini od početka tragičnih ratova za jugoslovensko nasleđe (1991-1999).
– U procesu raspada SFRJ, Republika Srpska nije bila nameran nego slučajan projekat – rekao je Karanović, dodajući da niko od predvodnika srpskog naroda u BiH, sve do druge polovine 1991. godine, nije imao plan da stvara nekakvu srpsku državu.
Jedini cilj političkih elita srpskog naroda u BiH bilo je očuvanje SFRJ ili ostanak BiH u jugoslovenskoj državi, jer na taj način i svi Srbi (kao i Bošnjaci i Hrvati) žive u jedinstvenoj državi.
Ono što su politički predstavnici tada najavljivali bilo je da niko ne može sprečiti muslimanski ili hrvatski narod da se izdvoji iz Jugoslavije, ukoliko to želi, ali i da Srbe, drugu po brojnosti nacionalnu zajednicu, niko ne može naterati da ruše državu u kojoj žele da žive.
Pošto je izneo genezu događaja koji su usledili u BiH, uključujući i podele po etničkoj osnovi, Karanović je istakao da su 9. januara 1992. godine, u sarajevskom hotelu „Holidej in“, predstavnici Skupštine srpskog naroda u BiH doneli odluku o formiranju RS.