Tribina „Sava Vladislavić Raguzinski – tvorac ruske diplomatije i lučonoša srpske nacionalne misli”, održana je u ponedeljak 17. septembra u Klubu „Tribina mladih” Kulturnog centra Novog Sada. Autor i predavač bio je msr Srđan Graovac, istoričar.
Najistaknutija ličnost u srpskoj emigrantskoj populaciji u Rusiji u vreme vladavine Petra Velikog, bio je Sava Vladislavić Raguzinski ili, kako ga je ruska istoriografija upamtila, Sava Lukič Vladislavič-Raguzinski, odnosno grof Raguzinski (1668-1738).
– Koliko god volimo da se ponosimo znamenitim precima, ne činimo mnogo da se uspomena na njih sačuva i prenese. Malo je nas čulo za grofa Savu Vladislavića Raguzinskog, Hercegovca iz Jasenika kod Gacka, koji je krajem 17. i početkom 18. veka bio jedan od najznačajnijih Srba tog vremena – naglasio je Graovac na početku tribine i izrazio zahvalnost direktoru KCNS Bojanu Panaotoviću jer je omogućio da se u Klubu „Tribina mladih” podseća na znamenite ličnosti o koje smo se ogrešili zaboravom.
Osim što je posredovao u čuvenom Kjahtinskom sporazumu (razgraničenju Rusije i Kine), Sava Bladislavić je bio značajan i za srpsko-ruske veze, koje u različitim oblicima traju još od srednjeg veka, a koje su pojačane od vremena vladavine ruskog imperatora Petra Velikog.
– Raguzinski je potekao sa hercegovačkog krša, a u Rusiju je doplovio 1702. godine. Uspeo je da se uzdigne visoko, do mesta savetnika ruskog imperatora Petra Velikog. Bio je jedan od najuticajnijih ljudi u Rusiji u prvoj polovini 18. veka – rekao je Graovac.
Grof Vladislavić je, kad god mu se ukazala prilika, moćnom državniku Petru Velikom skretao pažnju na položaj Srba, upozoravajući cara i uticajno visoko plemstvo da na Balkanu, u turskom ropstvu živi srpski narod kome treba pomoći vojno, politički ali i na planu razvoja kulture.
– Na nepravedno zaboravljenu istorijsku ličnost Savu Vladislavića prvi je najpotpunije ukazao pesnik Jovan Dučić, koji je o ovom velikom i uticajnom Srbinu godinama prikupljao građu i napisao knjigu pod naslovom Jedan Srbin diplomat na dvoru Petra Velikog i Katarine Prve grof Sava Vladislavić, koja je 1942. godine, u vreme Drugog svetskog rata, štampana u Pitsburgu u Sjedinjenim Američkim Državama – kazao je autor tribine.
U carskom državnom arhivu, zahvaljujući uticaju i intervencijama Vladislavića, arhivsku građu koja se ticala Srba počeli su da vode zasebno pod nazivom Srpska dela. Do tada su se arhivski dokumenti o Srbima vodili kao Grčka dela ili čak Turska dela. Bliskost Vladislavića sa Petrom Velikim i ruskim carskim domom Srbima je širom otvorila vrata ruskih državnih i duhovnih institucija, gde su rado primani i gde se slušala njihova reč i odakle im je pružana pomoć.
Godine 1738. grof Sava Vladislavić umro je na jednom imanju pored Sankt Peterburga. Počiva u Blagoveštenskoj crkvi u Lavri Aleksandra Nevskog u Petrogradu pored svoje majke. Pre nekoliko godina podignuti su mu spomenici u Hercegovini i u Sremskim Karlovcima.
– Zadužio je i Srbiju i Rusiju – zaključio je Graovac na kraju tribine.
