Tribina “Kralj Aleksandar I Karađorđević Ujedinitelj” biće održana u utorak, 22. maja u 19 časova u Klubu “Tribina mladih” Kulturnog centra Novog Sada. Autor i predavač je msr Ognjen Karanović, istoričar.
Nije samo ime Josipa Broza Tita obeležilo postojanje Jugoslavije i, svakako, ime jugoslovenske države nije bilo poznato u svetu samo zahvaljujući delatnostima pomenutog komunističkog doživotnog predsednika druge po redu zajedničke državne zajednice Južnih Slovena. Možemo slobodno da ukažemo na činjenicu da je nekoliko decenija pre dolaska komunista na vlast u Jugoslaviji, utemeljitelj, osnivač i prvi vladar jugoslovenske države, viteški kralj Aleksandar I Karađorđević, takođe uživao veliko poverenje, slavu i simpatije kod političkih i opštedruštvenih elita, ali i kod najširih slojeva populacije u mnogim zemljama ondašnjeg sveta, a posebno u Evropi. Dakle, ime kralja Aleksandra I Ujedinitelja jednako je obeležilo istorijat postojanja jugoslovenske države u svesti velikog dela naroda i država u svetu, makar u periodu između dva svetska rata. Odnos jugoslovenskih naroda prema ličnosti i delatnostima ovog znamenitog izdanka dinastije Karađorđević bio je, svakako kompleksan iz različitih razloga, a istorijska nauka, akademska struka i srpska inteligencija imaju dužnost da izvrše analizu i da putem dobijenih rezultata iste pruže adekvatne zaključke o navedenim pitanjima. Nesporno, njegovo najčuvenije i najkontroverznije delo jeste „stvaranje Jugoslavije“, u čijem procesu je, prema mišljenjima pojedinih istoričara, imalo presudnu ulogu. Za deceniju i po, koliko je vladao južnoslovenskim narodima u novostvorenoj državi, ličnim zalaganjem i uticajem, uspeo je da izgradi potpuno novu organizaciju državne vlasti, a ne zaboravimo, u statusu regenta, postao je suveren države koja se prostirala na površini od 87.800 km2, gde je živelo oko 4 miliona građana, da bi nakon završetka Velikog rata i sloma Habzburške monarhije, postignutog zaslugama pobedničkog oružja srpske vojske, postao vladar nove države, koja se prostirala na teritoriji od 247.542 km2 i gde je 1921. godine živelo blizu 12 miliona građana. Često zaboravljamo da je taj čovek nesporno zaslužan za stvaranje prvog velikog, jedinstvenog, suverenog i nezavisnog „državnog organizma“ Južnih Slovena. Sa druge strane, bio je ličnost od velikog međunarodnog ugleda i značaja, tvorac „versajskog sistema kolektivne bezbednosti“ u Srednjoj Evropi, kao i na Jugoistoku iste. Svrsishodnost i funkcionalnost jugoslovenske države čiji je istorijat obeležen životom kralja Aleksandra Karađorđevića, predstavljaju nepresušni izvor sporenja u javnosti svih društava nastalih raspadom Druge Jugoslavije nakon završetka tragičnih Ratova za jugoslovensko nasleđe (1991-1999). Pomenuta javnost u savremenom svetu u velikoj meri ukazuje na nekakvo „breme krivice“ koju bi ime Aleksandra Karađorđevića trebalo da „ponese“ kada je u pitanju očigledni neuspeh ideje jugoslovenstva, ideologije jugoslavizma ili „jugoslovenski državni projekat“. Dok spontano ili maliciozno, marginalizujemo njegove nesvakidašnje državničke i političke kvalitete, izvanredne osobine velikog vojskovođe, istovremeno, čoveku koji je stvarao nezavisnu državu jugoslovenskih naroda, spočitavamo odgovornost za njenu propast. Kao da je „Titova Jugoslavija“ predstavljala veliki uspeh i još nerazumnije, kao da je ista opstala do danas?! Kralj Aleksandar dao je život za Jugoslaviju i bio je prva žrtva napora onih političkih činilaca u zemlji i inostranstvu koji su nameravali da čovečanstvo „gurnu u provaliju nestanka i smrti“. Bio je poslednja saveznička žrtva iz Prvog svetskog rata, a možda i prva žrtva fašističke nemani iz Drugog svetskog rata! Ko je bio viteški kralj Aleksandar Ujedinitelj i zbog čega je njegova ličnost, možda predstavljala i uzor u ponašanju i vladavini Josipa Broza, pokušaćemo da saznamo u predstojećim razgovorima u okviru “Tribine mladih” Kulturnog centra Novog Sada.
Related
