Tribina „Kumanovska bitka 1912. godine – kruna Srpske vojne strategije“ biće održana u ponedeljak, 14. oktobra u 19 časova u klubu „Tribina mladih“ Kulturnog centra Novog Sada. Autor i predavač je msr Srđan Graovac, istoričar.
Kumanovska bitka, 23. i 24. oktobra 1912. godine, bila je prva velika vojnička pobeda srpske vojske u završnom činu oslobođenja Stare Srbije, Makedonije i celoga Balkana od viševekovne osmanske vlasti. Kada se danas posle skoro jednog veka sećamo heroja Kumanovske bitke i Prvog balkanskog rata – koji su protiv Turske zajedničkim snagama vodile Srbija, Bugarska, Grčka i Crna Gora – ne smemo izgubiti iz vida istorijski i civilizacijski značaj pobede na Kumanovu i svih ostalih pobeda balkanskih saveznika. Posle rata od 1877/8 godine ozbiljniji rad na pripremi ratnog plana za ofanzivan rat protiv Turske otpočeo je u srpskom Glavnom generalštabu tek 1897. godine. Te godine je Generalštab, posle svestranije studije i analize uslova u kojima se Srbija mogla naći u ofanzivnom ratu protiv Turske, došao do zaključka da takav rat u cilju ostvarenja svojih nacionalnih težnji i aspiracija ona može voditi samo u savezu s drugim balkanskim državama – Bugarskom, Crnom Gorom i Grčkom. Polazeći od toga, on je iscrpno razradio osnovnu operativnu ideju savezničkog rata i ratnog plana Srbije. Ideja savezničkog rata protiv Turske zasnovana je na svestranoj analizi turskih ratnih mogućnosti i na iscrpnim proračunima odnosa savezničkih i turskih snaga iz evropskog dela Turske i onih koje bi Turci mogli prebaciti iz Male Azije, kao i na proračunima vremena potrebnog za mobilizaciju i koncentraciju savezničkih i turskih snaga u Evropi, odnosno vremena i transportnih mogućnosti za prebacivanje turskih snaga iz Azije na savezničke frontove na Balkanu. Na osnovu ovih proračuna srpski Generalštab je došao do zaključka da bi Turska u početku rata bila i suviše slaba u odnosu na saveznike, te ne bi odmah mogla da otpočne ofanzivu, nego bi objektivno morala da ostane u odbrani na svim savezničkim frontovima, kako bi time stvorila vreme za dovlačenje snaga iz Azije. Takav položaj Turske na početku rata u uslovima neutralnog držanja susednih država, prema oceni srpskog Generalštaba, pružao je saveznicima uslove da istovremenom odlučnom ofanzivom sa svojih nacionalnih teritorija potuku evropske turske snage pre nego što budu ojačane snagama iz Azije, a docnije i da počesno tuku i one snage koje bi Turci uspeli da prebace iz Azije. Na tim osnovama je bio izrađen i projekat ratnog plana Srbije u okviru savezničkog rata. U kojim segmentima se sastojao ratni plan i strategija Vojske Kraljevine Srbije pred Prvi balkanski rat i Kumanovsku bitku, te zbog čega Kumanovska bitka predstavlja krunu srpske vojne strategije, kao i u čemu se sastoji značaj samog istorijskog događaja, pokušaćemo da saznamo u okviru narednih razgovora na „Tribini mladih” Kulturnog centra Novog Sada.
Related
