Tribina „Legenda o Drakuli: Vlad Cepeš između istorije i mita”, održana je u utorak, 24. jula, u Klubu „Tribina mladih” Kulturnog centra Novog Sada. Autor i predavač bio je docent dr Boris Stojkovski, istoričar.
Autor tribine opredelio se za ovu temu u želji da na osnovu istorijskih podataka, a ne mašte, prikaže ko je bio vlaški vojvoda Vlad Cepeš, koji je u popularnoj kulturi izrastao u jednu od najprikazivanijih ličnosti u filmovima i romanima kao grof Drakula.
Otac Vlada Cepeša u istoriografiji je upamćen kao Vlad Drugi. Na saboru u Nirnbergu 8. februara 1431. godine, Vlad Drugi ušao je u Red zmaja koji je kralj Žigmund Luksemburški osnovao tri decenije ranije i čiji je prvi vitez bio despot Stefan Lazarević. Tada je Vlad Drugi dodao svom imenu nadimak Drakul, što je značilo „zmaj”. U to vreme reč „đavo” u rumunskom jeziku nije postojala. Vlad Treći potpisivaće se kao „Drakulija”, što je značilo – zmajev sin.
Majka Vlada Cepeša, naveo je dr Stojkovski, ostala je sve vreme pod velom istorijske misterije. U nekim publicističkim radovima navođeno je da se zvala Snežana, pogotovo kada se želela istaći njegova veza sa Srbima.
Istorijska priča o Vladu Cepešu vezana je za položaj Vlaške i Moldavije u 15. veku. Pretpostavlja se da je Vlad Treći (Drakula) rođen 1431. godine u, kako se u rumunskoj istoriografiji navodi – dinastiji Drakulešti. Vlad Treći, ali i njegovi naslednici po raznim bočnim linijama, uz svoje ime dodavali su reč „Drakulešti” iz dva razloga – zato što je zvučna i da bi se dokazao legitimitet dinastije.
U pohodu koji je na Vlašku vodio Jan Hunjadi, Vlad Drugi je 1447. godine ubijen, ali Vlad Treći nije automatski došao na presto. On je vladao Vlaškom u tri navrata: 1448., 1456–1462. i 1476. godine. Tokom svoje vladavine sprovodio je nemilosrdne metode u obračunu sa vlaškim feudalcima, a naročito u odbrani od osmanskih osvajanja, kada je nabijao na kolac. U tom periodu, uz njegovo ime odomaćila se reč „cepeš” (na rumunskom – nabijač).
Zanimljiv je bio njegov odnos sa Srbima koji su tada bili pod osmanskom vlašću. U vreme Vlada Trećeg, despot Vuk Grgurević Branković bio je baron Ugarske u službi Matije Korvina. U borbi protiv Turaka, Vuk je i stekao nadimak Zmaj Ognjeni Vuk. Zajedno sa Vladom Trećim jurišao je na Turke, što je bio osnov da se docnije njih dvojica često povezuju u pričama zbog Vladove pripadnosti Redu zmaja i nadimka despota Grgurevića.
– Vlad Treći imao je dublju vezu sa Srbima, srpskom kulturom i duhovnošću. Naime, vlaške vojvode od 14. veka izuzetno su značajne za srpsku crkvu (ktitorstvo u Hopovu, Krušedolu…). Vlad Treći bio je vrlo pobožan vladar i zaštitnik pravoslavni. U Hilandaru postoji autentični dokument iz druge polovine 15. veka koji potvrđuje Vlada Cepeša kao jednog od darodavaca Hilandara – kazao je dr Stojkovski.
Vlad Cepeš poginuo je 1476. godine u borbi sa Turcima. Mesto pogibije i njegov grob i dalje su nepoznati. Priče o Drakuli nastale su 80-ih godina 15. veka. Vlad je najpre prikazivan kao heroj iz borbe protiv Turaka, a grof Drakula „rođen je” zaslugom irskog pisca Ejbrahama Brema Stokera i Armina Vamberija, najvažnijeg mađarskog orijentaliste.